Turystyka i Rekreacja

TURYSTYKA I REKREACJA

Gmina Roźwienica położona jest w na pograniczu dużych jednostek morfologicznych tj. Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Dynowskiego. W rzeźbie dominują wysokie wzniesienia o różnych nachyleniach i różnej ekspozycji. Gmina leży również w obrębie Przemysko-Dynowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (pełni funkcje otuliny Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego), co zachęca do uprawiania turystyki i rekreacji, na tych terenach. Głównym atutem gminy Roźwienica są więc jej walory krajobrazowe, przyrodnicze i historyczne.
Przez teren gminy Roźwienica przebiegają  szlaki turystyczne: Szlak Ziemiański (umownie zwany szlakiem architektury dworskiej i pałacowej) oraz Szlak Dziedzictwa Zapomnianego.

SZLAK ZIEMIAŃSKI

Zespół Dworski w Roźwienicy
Murowany pałac o rozbudowanej bryle i układzie przestrzennym został wybudowany w XIX wieku. Zachowane są dwa główne wjazdy: jeden paradny, od strony drogi wojewódzkiej, prowadzący do podjazdu pod dwór i gazon centralny; drugi, gospodarczy, od majdanu i głównej drogi prowadzącej na folwark. Ostatnimi właścicielami dworu byli Górscy herbu Szeliga, którzy mieszkali tu do 1944 roku. Zostali wypędzeni i pozbawieni majątku przez władzę ludową. Po II wojnie światowej budynek zaadaptowano na szkołę, później funkcjonowały tutaj m.in. biura Gminnej Spółdzielni oraz ośrodek zdrowia. W latach 1975–1980 budynek odrestaurowano i od tego czasu mieści się w nim Urząd Gminy Roźwienica. W otoczeniu pałacu znajduje się dobrze zachowany park krajobrazowy, założony w miejscu starszego, XVIII-wiecznego, geometrycznie rozplanowanego ogrodu. Ogrody krajobrazowe, dominujące dziś w całym układzie przestrzennym, pochodzą z początków XX wieku. Zbiorowiska roślinne mają charakter wysokich drzewostanów. Składają się głównie z dębu, brzozy, lipy, jesionu i buka.

Zespół Dworski w Rudołowicach
Data powstania dworu nie jest dokładnie znana, jednak jego klasycystyczne cechy wskazują na połowę XIX w., a wybudowanie założenia przypisuje się ówczesnym właścicielom Rudołowic – rodzinie Dembińskich. Budowla stoi w miejscu dawnego dworu obronnego, wzmiankowanego w źródłach w 1629 roku. Po Dembińskich właścicielami dworu byli Mieroszowscy, Janowiczowie oraz Gawłowie. Ostatnią właścicielką dworu była Wanda Kułakowska, która zmarła w 1950 r. W latach 50-tych budynek adoptowano na potrzeby szpitala psychiatrycznego. Kolejną funkcję budynek dworski otrzymał w 1990 roku, kiedy przeniesiono do niego siedzibę szkoły podstawowej. Tę funkcję pełni do dnia dzisiejszego. W otoczeniu dworu znajduje się park krajobrazowy pochodzący z końca XVIII lub początku XIX wieku, utworzony na reliktach starszego założenia. W parku zachowała się sieć nieregularnych dróg z jednym głównym wjazdem od strony folwarku. Wokół klasycystycznego pałacu z XIX wieku zachował się starodrzew lipowy, a także młodsze nasadzenia kasztanowców, jesionów i topól. Przed pałacem zachowały się ślady dawniejszych ogrodów kwiatowych. W budynku szkoły istnieje bardzo interesująca izba pamięci, w której gromadzone są pamiątki związane z historią wsi Rudołowice.

Zespół Dworski w Tyniowicach
Centralną część założenia dworskiego stanowi dwór wzniesiony lub przebudowany ok. połowy XIX w., przez Grodzickich herbu Łada, a następnie rozbudowany w 1910 r. Rodzina Grodzickich była w posiadaniu majątku do 1944 roku, kiedy to została wypędzona przez władzę komunistyczną. W otoczeniu dworu znajdują się wieloosiowe ogrody krajobrazowe, o jednolitym rozplanowaniu, pochodzące z 2. połowy XIX wieku. Od strony górnej bramy prowadzi reprezentacyjny podjazd pod dwór. Zachowana jest również droga od strony folwarku, przez bramę dolną. Przed główną elewacją dworu, tuż za gazonem, można zaobserwować fragment fosy stanowiący prawdopodobnie pozostałość po wcześniejszym założeniu. Na parterze dolnym, pod wysoką skarpą rozciąga się łąka kwietna, dobrze widoczna z promenady na krawędzi skarpy. Ponadto na terenie parku znajduje się spichlerz, pochodzący z początków XIX wieku. Budynek dworu jest obecnie siedzibą szkoły podstawowej.

SZLAK DZIEDZICTWA ZAPOMNIANEGO

Cmentarz choleryczny w Więckowicach
Cmentarz zlokalizowany jest na wzgórzu o nazwie Księża Góra na wysokości 266 m n.p.m. Charakterystycznym punktem odniesienia jest samotna sosna rosnąca przy cmentarzu. Pierwotny cmentarz choleryczny powstał jeszcze w XIX w, kiedy zarówno w Polsce, jak i w całej Europie występowały pandemie cholery. W Polsce szerzyła się najbardziej od 1831 r., kiedy to została „przyniesiona” przez żołnierzy rosyjskich podczas powstania listopadowego. Jej rozwojowi sprzyjała bieda, brak opieki medycznej i leków, a nade wszystko bardzo niski poziom higieny. Jako lekarstwo przeciw cholerze służyły wówczas takie środki, jak: „kamfina”, chrzan, czosnek, czy też różne zioła. Na tych terenach zachorowalność na cholerę była bardzo duża. Mówi się nawet, że co dziesiąty mieszkaniec ponosił śmierć w następstwie cholery. Zmarłych chowano na specjalnie wydzielonym terenie z dala od wsi, najczęściej we wspólnej mogile, a ciała posypywano wapnem w celach dezynfekcji.

Chorzów IZBA PAMIĘCI „OCALIC OD ZAPOMNIENIA”
Izba Pamięci, która powstała z inicjatywy Jana Paszczyńskiego, znajduje się w budynku OSP Chorzów. Najcenniejszym eksponatem chorzowskiej Izby Pamięci jest dwutłokowa pompa ssąco-tłocząca o średnicy cylindrów 100 mm i wydajności około 200 litrów wody na min. Wyprodukowana została w 1924 r. przez „Krajową wytwórnię i skład przyborów pożarnych we Lwowie”. Jest to jedyna sprawna technicznie sikawka konna na terenie powiatu jarosławskiego. Interesująca jest także autopompa wraz z działkiem wodnym ze Stara 26 P z 1971 r. Ze sprzętu oświetleniowego na uwagę zasługuje niemiecka lampa akumulatorowa „Eisemann” pochodząca z lat 30. XX w. Pośród środków alarmowania najciekawsze to m.in. trąbka zwana „sygnałówką” z lat 20. XX wieku, gong z łuski artyleryjskiej oraz kilka typów ręcznych syren alarmowych i samochodowych. Z umundurowania najcenniejsze eksponaty stanowią czapki litewska, austriacka, duńska, belgijska, francuska oraz amerykańska.

Kurhany w Woli Węgierskiej
Kurhany położone są przy zielonym szlaku pieszym przemysko- bachórskim, na pograniczu powiatów jarosławskiego i przemyskiego, w lesie pomiędzy Heluszem - przysiółkiem Woli Węgierskiej, a wsią Średnia. Na całość składają się cztery kurhany, z czego jedynie jeden zlokalizowany jest na terenie powiatu jarosławskiego. Kurhany są pozostałością po starożytnym cmentarzysku. Datowane na 3000 lat przed Chrystusem związane są z ludnością pasterską kultury ceramiki sznurowej. Prace archeologiczne przeprowadzone w miejscu zrekonstruowanych w latach 90. XX w. kurhanów doprowadziły do odnalezienia bardzo cennych eksponatów. Były to m.in. pucharki, amforki, kubki, fragmenty ceramiki czy zabytki krzemienne.